• Structuur van zandruggen met houtsingels en beekdalen daartussen;
• Variatie in beslotenheid van de linten en open gebieden daartussen;
• Grote afwisseling tussen natuur- en cultuurgronden;
• Oldeberkoop met haar historische en beschermd dorpsgezicht;
• Rijk verenigingsleven en sterke sociale samenhang;
• Veel cultuurhistorische waarden zoals:

  • Verschillende zuivelfabrieken;

  • Relatief veel rijksmonumenten;

  • States en buitenplaatsen;
  • Klokkenstoelen;
  • Molens (de Weyert met museum Oold Ark) en tjaskers.

In het westelijke Ooststellingwerf liggen de lange zandruggen van Oldeberkoop en Nijeberkoop tot aan Makkinga en Langedijke. Ook Elsloo rekenen we tot het westelijke Ooststellingwerf.

Het is een gebied met een lange historie. Het is gebied waar het Stellingwerfs nog veel te horen is. Het is ook het gebied waar vroeger ‘de macht’ was gevestigd: het oude gemeentehuis in Oldeberkoop, het gerechtsgebouw in Makkinga. States en klokkenstoelen zijn monumentale sporen van weleer.

In Oldeberkoop is de rijke historie van het dorp goed zichtbaar. Niet voor niets is het gebied rond de kerk met allerlei monumentale panden aangewezen als beschermd dorpsgezicht.

De dorpen zijn allemaal lintdorpen die op zandruggen liggen. Aan weerszijden van de zandruggen liggen de beekdalen van de Tjonger en de Linde. De belangrijkste, doorgaande wegen volgen ook de zandruggen. Haaks erop liggen de kavels, van elkaar gescheiden door houtsingels en bosstroken. Doorzichten vanuit het dorp naar het landelijk gebied zorgen voor een sterke relatie tussen het dorp en de omgeving. In Elsloo is de nabijheid van het Drents-Friese Wold merkbaar en zichtbaar.

We merken de grote afwisseling tussen bebouwde kavels, bosgebiedjes en open kavels en weides. Als een soort streepjescode markeren ze het landschap. Sommige bosgebieden zoals de Dellebuursterheide, Diakonievene en de Schaopedobbe zijn waardevolle plekken voor de natuur en de recreatie en voor de naastgelegen dorpen.

Het gebied staat bekend om haar cultuur en cultuurtoerisme. We kennen Open Stal en de kunstroute door de parkbossen bij Oldeberkoop. In de dorpen is veel gemeenschapszin en samen wordt veel gedaan en opgepakt rond sport, spel en ontspanning.

Het westelijke Ooststellingwerf staat vooral op cultureel vlak op de kaart. Het is ook een gebied met veel cultuurhistorische waarden in een gevarieerd landschap. Natuur en landbouw, bosgebieden en dorpen wisselen elkaar af op de zandruggen. Het landschap is nog multifunctioneler dan hoe we het nu al kennen.

De weidse beekdalen vormen een mooi contrast met de beslotenheid van de zandruggen. In de beekdalen worden functies als waterberging en –afvoer, natuur en landbouw gecombineerd.

Het gebied is geliefd bij de inwoners en in trek bij de toeristen en recreanten. Het gebied vormt daarbij een aanvulling op het recreatieve aanbod dat we in Appelscha te bieden hebben. Niet alleen door andere, aanvullende vormen van verblijfsrecreatie, maar ook doordat het gebied optimaal is opgenomen in onze wandel- en fietsnetwerken.

De dorpen zijn de levendige centra in het gebied. Oldeberkoop is het grootste dorp met de meeste voorzieningen. Makkinga en Elsloo onderscheiden zich als lommerrijke woondorpen waar verschillende functies nog te vinden zijn. In Langedijke en Nijeberkoop staat het landelijk wonen voorop. De voorzieningen in deze dorpen zijn beperkt, maar de gemeenschapszin is er onverminderd groot.

• Beschermen van de (cultuur)historische, natuurlijke en landschappelijke kwaliteiten en in het bijzonder het beschermd dorpsgezicht van Oldeberkoop;
• Voor nieuwe functies waar mogelijk ruimte zoeken binnen bestaande structuren;
• Een nog gevarieerder landschap waar landbouw en natuur samen doorgroeien;
• Een optimaal ontsloten gebied voor recreanten en toeristen, als verlengde van het gebied rond Appelscha;
• Versterken van de (recreatieve) koppelingen met de regio ZO-Fryslân en richting de Weeribben en Wieden.

We beschermen ons erfgoed. In Oldeberkoop staat behouden en zichtbaar houden van de historische kwaliteiten van het beschermde dorpsgezicht voorop bij alle ontwikkelingen in het dorp.

We bouwen bij nieuwe (gebouwde) ontwikkelingen waar dat kan verder aan de structuur van linten die de dorpen zo kenmerkt. Deze ontwikkelingen moeten wel een positieve bijdrage leveren aan het landschaps- of straatbeeld. En we willen niet dat nieuwbouw leidt tot het aan elkaar groeien van dorpslinten. De kenmerkende verweving van landschap en lint moet blijven.

Het westelijke Ooststellingwerf kenmerkt zich door veel landschappelijke afwisseling. Deze afwisseling, samen met de rijke historie, maakt het gebied uniek. We willen de grote variatie in het landschap verder versterken. Dat doen we door natuur en landbouw nog meer samen op te ontwikkelen in dit gebied. We vergroten de afwisseling van kleine stukken natuur, bosstroken, houtsingels, weilanden en bouwlanden. Ook vragen we van alle ontwikkelingen dat ze worden ingepast in de landschappelijke opzet van het gebied.

De beekdalen vragen extra aandacht. In het licht van de klimaatverandering moet hun waterhuishoudkundige functie op orde zijn. Daar werken we nu al aan, en daar blijven we aan werken. De beekdalen van de Linde en de Tjonger maken met naastgelegen natuurgebieden onderdeel uit van de ecologische hoofdstructuur. Bij de inrichting van de beekdalen combineren we waterberging en het tegengaan van veenoxidatie met natuurontwikkeling en passende landbouw.

Wij zien het als een gebied met veel recreatieve belevingswaarde. Zeker als we de variatie in het landschap nog verder vergroten, vergroten we ook de recreatieve aantrekkingskracht. Door de recreatie in dit gebied te versterken kunnen we mogelijk een deel van de recreatieve druk rond Appelscha spreiden naar een bredere regio. Daarnaast liggen er ook kansen voor een sterkere koppeling met de Weerribben en Wieden. Binnen de regiodeal werken aan een versterking van het recreatieve netwerk in zuidoost Fryslân.

• Ruimte geven voor nieuwe woningen binnen de dorpen of door functieverandering in de oude dorpslinten;
• Stimuleren van lokale initiatieven voor woningbouw voor jongeren en ouderen;
• Breder inzetten van bestaande buitensportfaciliteiten.

Oldeberkoop is het grootste dorp in dit gebied. Het dorp is en blijft de plek waar veel voorzieningen voor en van het gebied zijn gebundeld. De nieuwe multifunctionele accommodatie vervult daarin een belangrijk rol. In Elsloo en Makkinga ligt de nadruk op het zo lang mogelijk kunnen wonen in het eigen dorp, waar samenredzaamheid voorop staat. Voor Langedijke en Nijeberkoop is het ‘vrij’ wonen in een prachtige omgeving met grote gemeenschapszin de grootste trekker.

In alle dorpen is er een bruisend verenigingsleven en een echt dorpsgevoel. Dit is belangrijk voor de leefbaarheid in de dorpen. Dat blijven we ondersteunen. Ook zetten we in op het bieden van zorg op maat en dicht bij de inwoner waar dat kan.

We zien in het gebied vraag naar nieuwe woningen. Daar bieden we ruimte voor. Er moeten woningen zijn voor jong en oud, zodat een ieder die dat wil, in eigen dorp kan starten en oud kan worden. Maar we bouwen alleen naar behoefte, daarom voeren we nu een woningmarktonderzoek uit.

In de linten is er ruimte voor het omzetten van andere functies naar wonen. In Oldeberkoop kan nieuwbouw ook uitbreiding zijn van het dorp. We denken daarbij vooral aan woningbouw voor jongeren, jonge gezinnen of ouderen. Daarbij koppelen we woningbouw ook aan kansen voor recreatieve versterking en landschapsontwikkeling.

In de andere dorpen bieden we maatwerk. We geven daar ruimte voor nieuwbouw, passend bij de maat en schaal van het dorp en als initiatief vanuit het dorp. We stimuleren plannen die een bijdrage leveren aan de gemeenschapszin die de dorpen zo kenmerkt. Bijvoorbeeld voor woningbouw waar jong en oud of verschillende doelgroepen worden gecombineerd.

We vergroten de aantrekkelijkheid van het landelijk gebied. Voor recreanten en toeristen, maar ook voor de inwoners. We zien dat dit gebied bij uitstek geschikt is voor (individuele) buitensport en beweging. Daarom staan we open voor initiatieven waarbij de terreinen in het gebied breder inzetbaar worden voor buitensportactiviteiten.

• Een goede balans tussen agrarische activiteiten en natuur in het landelijk gebied met ruimte voor experimenten;
• Behoud van Oldeberkoop als lokaal koopcentrum;
• Meer verblijfsrecreatie passend bij de aard van het gebied;
• Ruimte voor de groei van bedrijven binnen de maat en schaal van hun omgeving.

In het landelijk gebied wisselen natuur en landbouw elkaar af, steeds op korte afstand van elkaar. Dat maakt dit gebied zo gevarieerd. We zetten in op een goede en toekomstbestendige balans tussen agrarische activiteiten en natuur. Want beide zijn essentieel voor de landschappelijke kwaliteiten van het gebied en de recreatieve aantrekkelijkheid daarvan.

We zien zeker in dit gebied ruimte om te experimenteren met nieuwe, gecombineerde vormen van landbouw en natuur, zodat beide bestaansrecht hebben. Samen is misschien wel sterker! We zoeken naar kansen om natuur en landbouw te verbinden, bijvoorbeeld door nieuwe vormen van landbouw of natuurontwikkeling. We stellen ons daar als betrokken partner in op.

In dit gebied geven we meer ruimte aan verblijfsrecreatie. We denken vooral aan recreatieverblijven in het hogere segment, omdat daar de meeste behoefte aan is. Het gebied kan zo aanvullend worden op het gebied rond Appelscha, dat in toeristisch oogpunt al goed op de kaart staat.

We willen geen grootschalige verblijfsrecreatie in de beekdalen. Dat past niet bij de weidsheid en de andere functies van het beekdal, vooral op het vlak van de waterhuishouding.

Op dit moment is Oldeberkoop het lokale koopcentrum, en dat is in de toekomst ook zo. Om de dorpen in het gebied leefbaar te houden zien wij het belang van basisvoorzieningen in de dorpen. Dat vraagt om samenredzaamheid van de dorpen en ondernemers, maar dat vraagt ook creativiteit en ruimte om zo nodig winkels en voorzieningen als onderwijs, zorg en cultuur te combineren of samen te brengen. Wij bieden deze ruimte, zodat de voorzieningen als sterke drager blijven dienen voor de samenhang en levendigheid in de dorpen.

De bedrijvigheid in dit gebied is verspreid over de dorpen en in het buitengebied. Veel bedrijven hebben binding met de plek waar ze zijn gevestigd. In principe ondersteunen we de bedrijven en geven we ze de ruimte om te groeien ter plekke. Maar waar bedrijven zo groot worden dat ze ver boven de schaal van het dorp uitgroeien en de vervoersbewegingen zo veel worden dat er hinder ontstaat, gaan we in gesprek. Samen bekijken we of uitbreiding ter plekke of nieuwvestiging op een bedrijventerrein (in Oosterwolde) de beste oplossing is.

• Veilige fietsverbindingen naar de sportcomplexen en (middelbare) scholen in Oosterwolde;
• Goede ontsluiting met het openbaar vervoer.

Voor de dorpen is het van belang dat er goede verbindingen zijn met de dorpen waar voorzieningen zijn die in de eigen omgeving niet aanwezig zijn. Daarbij oriënteren de dorpen zich in eerste instantie op Oosterwolde als grootste dorp met alle voorzieningen. Voor een goede bereikbaarheid in en naar het gebied, zorgen we dat de veiligheid van de fietspaden op orde is. Ook onderzoeken we hoe we veilige routes vanuit de dorpen naar (de scholen en sportverenigingen in) Oosterwolde maken.

Het openbaar vervoer maakt de verbindingen mogelijk met Wolvega en Drachten en van daar de grote steden. Veilige, aangename en goed bereikbare haltes bij deze belangrijke busverbinding maken het gebruik van het openbaar vervoer comfortabel. Bij Oldeberkoop en Makkinga past een dergelijke opstapplek. Daar gaan we verkennen.

• Meer biodiversiteit en ruimte voor nieuwe teelten door gecombineerde vormen van natuur en landbouw.

We werken samen aan een duurzame toekomst voor onze gemeente. Dit gebied leent zich bij uitstek om de biodiversiteit te vergroten door nieuwe gecombineerde vormen van natuurinclusieve landbouw of juist landbouwinclusieve natuur.

Daarbij liggen er ook kansen voor het koppelen van nieuwe teelten aan onze biobased economy. We stimuleren en ondersteunen initiatiefnemers die innovatieve ideeën hebben om deze combinatie van natuur en landbouw die het gebied zo kenmerkt te versterken.